بـررسی پتـانسیل اثـرات تغییر اقلیـم بر خشکسـالی های آینـده کشـور با استفـاده از خروجی مـدل های گـردش عمـومی جـو

امروزه با بر هم خوردن تعادل سیستماتیک سامانه ی اقلیم، بروز آشفتگی ها و ناهنجاری های رفتاری در اقلیم تشدید یافته است؛ از جمله بروز و تشدید این رخدادهای حدی، افزایش خشک سالی هاست. از آن جا که کشور ایران به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی خود، در مواجه با این ناهنجاری های اقلیمی به شدت آسیب پذیر است. در این تحقیق به ارزیابی و شبیه سازی اثر گرمایش جهانی بر خشک سالی های آینده ی کشور پرداخته شده است. بدین منظور جهت شبیه سازی مؤلفه ی اقلیمی بارش، از ترکیب دو مدل گردش عمومی جو giss-eh و cnrm-cm3 استفاده گردید. امّا جهت معرفی سناریوی مناسب، 18 سناریو انتخاب و از میان آن ها، سناریوی p50 که با شرایط انتشار گازهای گلخانه ای در ایران انطباق مناسب تری دارد پیشنهاد گردید. به علاوه بر این جهت ارزیابی خشک سالی های ایران با استفاده از شاخص بارش استاندارد (spi) در دو مقیاس زمانی گذشته تا حال (1976 تا 2005) و برای دهه های آینده، سال های 2025، 2050، 2075 و 2100 مورد توجه واقع گردید. آنچه داده های تجربی و فصلی برای سال های 1976 تا 2005 نشان می دهند، وجود فراوانی رخداد خشک سالی ها در بین 43 ناحیه ی مطالعاتی کشور، ابتدا برای فصل زمستان، سپس بهار و در نهایت پاییز است، که این برای داده های شبیه سازی شده تقریباً عکس می باشد؛ زیرا با رخداد گرمایش جهانی بیش ترین ریسک رخداد خشک سالی به ترتیب برای فصول بهار، پاییز و زمستان شبیه سازی شد. امّا خروجی های شبیه سازی شده بارش نشان می دهند که با توجه به میانگین سالانه و درازمدت(1961- 1990)، تمام دوره های شبیه سازی شده از افزایش بارش نسبت به این میانگین درازمدت برخوردار خواهند گردید. به گونه ای که انتظار می رود مقادیر شبیه سازی شده بارش برای سال2100 به میزان88 میلی متر نسبت به میانگین درازمدت افزایش خواهد یافت. خروجی های شبیه سازی برای خشک سالی ها، در دهه های آینده نشان می دهند که این نواحی غرب خزر و گیلان، به همراه نواحی غرب کرمانشاه و ایلام است که بالاترین ترسالی ها را تجربه خواهند کرد، از طرف دیگر نواحی شمال خراسان و شمال خراسان رضوی، از بالاترین ریسک رخداد خشک سالی برای سال ها و فصول شبیه سازی شده برخوردار می باشند.